Steeds minder jongeren beginnen als zelfstandige

 In 2002 bedroeg het aandeel van startende zelfstandigen tussen 18 en 30 jaar nog 36,6 procent van het totaal aantal starters, terwijl dat aandeel in 2011 terugzakte tot 33,9 procent, goed voor een daling met 8 procent. Enig pluspunt: het aandeel vrouwelijke starters tussen 18 en 30 jaar nam tussen 2002 en 2011 wel toe van 39,7 naar 40,7 procent, en bovendien geven zij er ook iets minder sneller de brui aan dan 10 jaar geleden. “Dat minder jongeren kiezen voor een bestaan als zelfstandige is verontrustend”, vindt Christine Mattheeuws, voorzitter van NSZ. “Daarom vragen wij om op diverse fronten, gaande van onderwijs tot sociaal statuut, werk te maken van grondige hervormingen.”

Bijkomende steunmaatregelen dringen zich op

Uit onderzoek van NSZ blijkt dat het aandeel van de 18- tot 30-jarigen in het totaal aantal startende ondernemers tussen 2002 en 2011 gedaald is van 36,6 naar 33,9 procent. Bovendien geven jonge ondernemers er in vergelijking met 10 jaar geleden sneller de brui aan. 18- tot 30-jarigen waren in 2011 goed voor 19,5 procent van alle zelfstandigen die hun activiteit hebben stopgezet, terwijl dat aandeel in 2002 16,7 procent bedroeg. Samengevat: jongeren tussen 18 en 30 kiezen nu minder voor het ondernemerschap en bovendien haken ze ook sneller af dan 10 jaar geleden.

Er is een bescheiden lichtpuntje: jonge vrouwen laten zich minder afschrikken en starten ten opzichte van 2002 iets meer als zelfstandige. Hun aandeel op het totaal aantal startende ondernemers tussen 18 en 30 jaar steeg van 39,7 procent in 2002 tot 40,7 procent in 2011. Bovendien zeggen ze het ondernemerschap ook iets minder snel vaarwel dan tien jaar geleden. In 2002 bedroeg het aandeel van jonge vrouwelijke zelfstandigen die hun activiteit stopzetten 49,2 procent versus 50,8 bij hun mannelijke evenknieën tussen 18 en 30 jaar. In 2011 daalde dat aandeel van de jonge vrouwelijke stopzetters tot 45,9 procent, al blijft hun aandeel ten opzichte van het totaal aantal stoppende vrouwen (37,1 procent) wel een pak groter.

Maak het sociaal statuut aantrekkelijker!

Christine Mattheeuws: “Dat proportioneel steeds minder jongeren de stap naar het ondernemerschap durven te zetten is erg jammer én verontrustend. Daarom vragen wij om enkele broodnodige ingrepen die jongeren meer moeten aanmoedigen om te kiezen voor een bestaan als zelfstandige. Zo moet het sociaal statuut aantrekkelijker worden door onder meer een arbeidsongeschiktheidsuitkering vanaf de eerste dag, een efficiënt systeem van vervangend ondernemerschap, een andere berekening van de sociale bijdragen en een stopzettingsvergoeding in te voeren. Jongeren die nu pas afgestudeerd zijn, zien meteen dat het veiliger is om als werknemer of als ambtenaar aan de slag te gaan. De sociale bescherming die ze dan genieten is ruim en daarom moet ook het sociaal statuut van de zelfstandigen meer zekerheid bieden. Telkens het statuut van de werknemers wordt verbeterd, zoals onlangs nog met het uitgebreid ouderschapsverlof, moet ook het sociaal statuut van de zelfstandige verbeterd worden. Indien we meer jongeren willen lanceren als ondernemer moeten we met gelijke wapens kunnen strijden. Dat is nu nadrukkelijk niet het geval.”

Daarnaast ziet NSZ ook een belangrijke rol weggelegd voor het onderwijs om jongeren warm te maken voor het ondernemerschap. Ons onderwijs moet ondernemingsgezinder worden met een vak ondernemerschap als verplichte kost, zowel in het middelbaar als in het hoger onderwijs. Dat vak mag wel geen droge en theoretische kost blijven. Integendeel, laat de leerlingen een fictief bedrijf oprichten of nodig bedrijfsleiders uit om jongvolwassenen wegwijs te maken in de ondernemingswereld. Daarmee worden jongeren geprikkeld en maken ze kennis met het ondernemerschap.