Centrale banken zorgen voor liquiditeit
In de economische wetenschap wordt naar de centrale bank verwezen als de “lender of last resort”. De centrale bank is dus de bron van cash op het ogenblik dat andere bronnen van liquiditeit opdrogen. De Amerikaanse centrale bank neemt deze taak ten volle waar. De Amerikanen hebben immers geleerd uit de geschiedenis. Na de beurscrash van 1929 speelde de FED de rol van ultieme verschaffer van liquiditeiten niet en zo werden de Verenigde Staten meegezogen in een deflatoire spiraal die later als de Great Depression de geschiedenis inging. De huidige voorzitter van de FED, Ben Bernanke, heeft als student de Great Depression bestudeerd en hij beseft meer dan wie ook het gevaar voor de economie indien de centrale bank op cruciale momenten haar rol niet speelt
De Europese situatie is echter veel ingewikkelder. De centrale bank in de eurozone, de ECB, is geschapen naar het voorbeeld van de Duitse Bundesbank. En ook de Duitsers hebben geleerd uit de geschiedenis. Door een overvloed van geldcreatie was Duitsland in de jaren dertig in een inflatoire spiraal terechtgekomen. Duitsers hebben dus geleerd dat er met monetaire creatie niet mag overdreven worden.
De geschiedenis verklaart waarom de reactie van de FED en de ECB zo verschillend is ten opzichte van de huidige crisis. Velen vrezen echter dat de naar Duits model gecreëerde ECB veel te stringent optreedt en zijn rol van “lender of last resort” onvoldoende speelt. Op 30 november is er gelukkig een duidelijke signaal gekomen dat alle belangrijke centrale banken, De FED, ECB, Bank of England, Bank of Japan, maar ook de centrale banken van Zwitserland en Canada samen extra liquiditeit in de markt pompen. Ze doen dit door de rente die banken moeten betalen voor het lenen van dollars te verlagen. Terzelfdertijd heeft de Chinese centrale bank een belangrijke rentevoet met 0,50 % verlaagd. Het signaal van de internationale centrale banken is dus duidelijk: ze zullen hun rol spelen en de markt van liquiditeit voorzien.
Mogelijk is dit het finale element waardoor het herstel op de internationale aandelenmarkten zal inzetten. Aandelen zijn gemiddeld sterk ondergewaardeerd doch de reden waarom beleggers het toch niet aandurven om aandelen te kopen, is de vrees voor een nieuwe recessie (of zelfs depressie). Nu duidelijk wordt dat de centrale banken alle liquiditeit zullen verschaffen, zal de aandacht mogelijk opnieuw op de extreem lage waardering van de aandelen getrokken worden.
