Leo Neels, directeur van Itinera Institute: “Ons land heeft een totale reset nodig”

België kan beter

We leven in een welvarend land: gemiddeld genieten we van redelijke welstand en geluk, er zijn geen zorgwekkende veiligheidsproblemen en verkiezingen verlopen meestal zonder grote incidenten. We mogen echter niet berusten in zelfgenoegzaamheid.
In vergelijking met de buurlanden scoort België immers middelmatig. In de ‘Ease of doing business’ index van de Wereldbank staat België momenteel op de 52^ste plaats van 190, en Nederland op de 32^ste. M.a.w. andere landen groeien sneller en staan positiever tegenover ondernemersinitiatieven.

Itinera wil Beter Bestuur Bevorderen

‘Een plan voor het land’ maakt de analyse, brengt de puzzelstukken van de oplossing bijeen én roept op tot verantwoordelijkheidszin van alle burgers die zich politiek engageren. Het boek is een aanbeveling om anders te kijken naar het beleid. Er staan voor de hand liggende voorstellen in over onder meer de fiscaliteit die drastisch vereenvoudigd moet worden, het onderwijs dat de schooluitval efficiënter moet aanpakken, de kernuitstap die goed overdacht moet plaatsvinden, het overheidsapparaat dat efficiënter en performanter kan.

Maar er staan ook heel opmerkelijke ideeën in. We pikken er enkele uit.

Democratie en de geëngageerde burger

Het inleidend essay is van Leo Neels, Em. Prof. Mediarecht, eerste CEO van VTM en nu Algemeen Directeur van Itinera Institute. Hij legt helder uit waarom ons land - dat van een rechtsstaat geëvolueerd is naar een verzorgingsstaat en een investeringsstaat - heel veel verwachtingen heeft gewekt die niet allemaal kunnen ingelost worden. De burgers moeten een nieuwe actievere rol op zich nemen tegenover de overheid.

Ondernemerschap en talenten mobiliseren

Paul Becue stelt dat we veel ondernemerschap te kort hebben. Hij hoopt dat de nieuwe faillissementswetgeving een mentaliteitsverandering teweegbrengt, zodat startende ondernemers al niet verlamd zijn van angst om te falen nog voor ze met hun zaak beginnen.

Marc De Vos slaat voor de zoveelste keer op dezelfde nagel: mensen moeten op een andere manier geactiveerd worden. Elk talent moeten we ‘mobiliseren’ zodat we niet met een ‘talentinfarct’ te maken krijgen. De kwaliteit van arbeid en van de loopbaan moet omhoog. Het sociaal overleg moet bottom up, op bedrijfsniveau, georganiseerd worden en niet meer van bovenaf opgelegd.

Aandacht voor kinderen vanaf de geboorte

Simon Ghiotto vindt dat we kleine kinderen die in een kansarm milieu geboren worden veel te laat opvolgen. Met een zogenaamd ‘kindpakket’ naar Nederlands model, moeten we onder meer via kinderopvang, kleuterschool en geïntegreerde financiële ondersteuning aan achterstand geen kans geven. Zo pleit Ghiotto voor verplicht kleuteronderwijs voor elk kind. De kleine minderheid die niet naar de kleuterschool gaat, loopt meestal een onherstelbare achterstand op.

Preventie in gezondheidsbeleid

Ons gezondheidsbeleid moet veel meer investeren in preventie, schrijft Johan Albrecht. De belangrijkste chronische aandoeningen en obesitas nemen meer dan een derde uit het budget. Maar voor het vermijden van die aandoeningen is maar 2 à 3 procent van het geld beschikbaar. Albrecht dringt erop aan dat we nog meer bewust gemaakt worden van de risico’s van roken, alcohol en onevenwichtige voeding.

Buitenlandse investeringen doorlichten

Cindy Du Bois heeft een boeiend essay geschreven over de spanning tussen onze veiligheid en de openheid van onze economie. We hebben graag dat buitenlandse investeerders bij ons actief zijn. We zijn tenslotte een van de meest open economieën in de wereld. Maar geven onze bedrijven niet te gemakkelijk toegang tot strategische kennis en technologie? We moeten in strategische sectoren en bij kritische infrastructuur onze onafhankelijkheid behouden. Daarom moet de volgende regering, binnen het bestaande Europese kader, een screeningsmechanisme op poten zetten.

Itinera: denktank wordt doetank

Denktank Itinera zag in 2006 het daglicht op initiatief van enkele ondernemers en academici die zich zorgen maakten over de gang van zaken in ons land. Als kennisinstelling kijkt Itinera tien jaar vooruit. Na verschillende maatschappelijke dossiers en publicaties voor gespecialiseerde doelgroepen, brengt Itinera nu dit publieksboek uit. “Dit ‘Plan voor het land’ mag niet beschouwd worden als kritiek op de uittredende regering. Het boek geeft een stand van zaken die het resultaat is van de voorbije decennia. Itinera zet haar kennis om in beleidsaanbevelingen: met dit boek kunnen beleidsmakers aan de slag”, besluit Leo Neels.

Foto: Leo Neels © Carlo Coppejans