“Er is nood aan meer afzetmarkt voor gerecycleerde materialen”

Go4circle vertegenwoordigt 220 bedrijven die ondernemingen in uiteenlopende sectoren helpen om de overstap naar circulaire economie te zetten. Voor de periode 2012 – 2018 had de bedrijfsfederatie zich een aantal concrete doelstellingen opgelegd.

Gelijk speelveld tussen private en publieke ondernemingen

Stany Vaes: “Een van onze belangrijkste doelstellingen was - en is nog steeds - om een gelijk speelveld te creëren tussen onze leden, privaatrechtelijke ondernemingen, enerzijds en de publieke ondernemingen, intercommunales of ondernemingen uit de sociale economie anderzijds. Iedereen is welkom op de markt, maar iedereen dient zich wel aan dezelfde voorwaarden te houden. Wij willen dat bedrijven die actief zijn in de ophaling en verwerking van bedrijfsafval alle dezelfde privaatrechtelijke structuur hebben. Intercommunales die een rol hebben in de ophaling en verwerking van huishoudelijk afval en ook interesse hebben om bedrijfsafval op te halen, dienen daarvoor een aparte juridische entiteit op te richten, waarbij deze activiteit op zichzelf rendabel is. Zij mogen de inkomsten die ze genereren uit de ophaling van huishoudelijk afval niet gebruiken om bedrijfsafval onder goedkopere voorwaarden op te halen. We hebben succes geboekt op dat vlak maar het blijft een aandachtspunt waarover we in voortdurend gesprek zijn met de intercommunales. In Vlaanderen gebeurt dit overleg met de VVSG en met Interafval. Het zijn soms moeilijke gesprekken, maar ik denk dat we in 2019 met de publieke actoren goede afspraken zullen maken.”

Rechtbank van Eerste Aanleg

Stany Vaes verwijst in dit verband nog naar een rechtszaak die go4circle aanspande tegen het Agentschap Net Brussel, dat deze zienswijze niet volgde. In 2018 gaf de Brusselse Rechtbank van Eerste Aanleg in haar vonnis go4circle gelijk. Inkomsten uit belastingen voor huishoudelijk afval mogen niet gebruikt worden om aan niet-marktconforme prijzen ook bedrijfsafval op te halen. Met Net Brussel zijn ondertussen nieuwe gesprekken aangeknoopt.

10% meer afvalstoffen verwerkt tot grondstof

Een tweede doelstelling die go4circle had geformuleerd was om in 2018, ten opzichte van 2012, 10% meer afvalstoffen tot grondstof te verwerken.

Stany Vaes: “Vlaanderen is weliswaar één van de recyclagekampioenen in Europa, maar het heeft geen zin om de afvalberg om te zetten in verschillende uitgesorteerde stromen zonder daar verder iets mee te doen. Daar zijn al mooie voorbeelden van. Ik denk aan sloopmateriaal van gebouwen dat uitgesorteerd en terug gebroken wordt om als fundament te dienen voor een nieuwe weg. Ik denk ook aan plastic dat uitgestorteerd, gewassen en vermalen wordt, om daar plastic korrels van te maken die op hun beurt kunnen gebruikt worden voor nieuwe toepassingen. We zijn dan ook heel tevreden dat Europa op de valreep van 2018 beslist heeft dat kunststoffen drankverpakkingen tegen 2030 minstens 25% gerecycleerd materiaal moeten bevatten.”

Meer afzetmarkt voor gerecycleerd materiaal

Want daar wringt het schoentje volgens Stany Vaes soms: er is dringend nood aan meer afzetmarkt voor gerecycleerde materialen.

Stany Vaes: “In de circulaire economie zijn er drie fases. Er wordt een product gemaakt. Dat komt aan het einde van zijn levensduur en wordt terug opgehaald. En dan is er de derde fase waarbij er met het materiaal iets gebeurt. Dat ophalen en uitsorteren doen we goed in Vlaanderen, maar nu moeten we ook stroomopwaarts focussen en bij de productie reeds goed nadenken wat er met producten kan gebeuren als ze aan het einde van hun levensduur komen. Vroeger zaten er handige vijsjes in smartphones waarmee die makkelijk uit elkaar te halen waren om vervolgens materiaal te recupereren. Vandaag zijn smartphones vaak verlijmd, wat materiaal scheiden achteraf veel moeilijker maakt. Drankverpakkingen die vandaag op de markt komen, zijn vaak heel aantrekkelijk om consumenten te verleiden, maar qua recyclage zijn het soms nachtmerries, denk aan drankverpakkingen met een extra folie rond. Zo is er ook een volledig transparant blikje op de markt waarvan het deksel en de voet heel moeilijk te scheiden zijn. De producenten zouden daar hun verantwoordelijkheid moeten nemen.”

13 productstromen onder de loep

In opdracht van de FOD Leefmilieu brengt go4circle samen met COBEREC de economische en technische belemmeringen voor de recyclage van 13 afvalstromen in kaart. Met de bevindingen wil go4circle het gesprek aangaan met producenten, consumentenorganisaties en professionals van de sector.

Ook bracht go4circle in aanloop naar de verkiezingen van mei 2019 een memorandum uit. Daarin stelt de federatie een aantal maatregelen voor om de circulaire economie in een stroomversnelling te krijgen.

Stany Vaes: “We hebben het gevoel dat iedereen stilaan overtuigd geraakt van circulaire economie. De volgende stap is om dit nu echt in de praktijk te brengen. Dat kan door lagere btw-tarieven toe te passen op producten met gerecycleerd materiaal, heffingen op producten zonder gerecycleerd materiaal en door aangepaste regelgeving. Zo is het in België nog steeds niet mogelijk om gerecycleerd materiaal te gebruiken in de productie van riool- en afvoerbuizen, terwijl diezelfde buizen in Nederland gemiddeld 40% gerecycleerd materiaal bevatten.”