“Kmo’s kijken best vanuit strategisch perspectief naar digitalisering”

Vorig jaar gingen de Belgen voor 8 miljard euro shoppen in het buitenland. Van dit bedrag spendeerden ze 5,5 miljard in buitenlandse webshops. Ter vergelijking: in 2012 was dat nog maar een half miljard. Professor Stijn Viaene, professor digitale transformatie van de Vlerick Business School en hoogleraar aan de KU Leuven binnen de onderzoekseenheid Kwantitatieve Beleidsmethoden en Beleidsinformatica, schrikt niet echt van deze cijfers.

Disruptieve dreiging voor Belgische handelaars

Stijn Viaene: “De Belgische handelaars worden geconfronteerd met een serieuze disruptieve dreiging. Wie geen actie onderneemt, is daar niet tegen gewapend. Als je kijkt naar de snelheid van adoptie van technologie als offensief wapen dan zie je bij onze noorderburen een meer vooruitstrevende houding. De Belgische middelgrote bedrijven kijken nog zeer defensief naar het gebruik van technologie en wagen zich amper aan first mover exploratie en dat is jammer. Immers, het is niet zo dat wij geen middelen hebben. Wij hebben hier topuniversiteiten, en genoeg ambitieuze jeugd, maar het zit in onze cultuur om heel voorzichtig om te gaan met digitalisering, en waarschijnlijk te voorzichtig gelet op de dreiging die op ons afkomt.”

De professor raadt kmo’s aan om goed na te denken over hun digitalisatiestrategie.

Stijn Viaene: “Je kan met digitalisering zoveel doen, dat je je voor je het weet blauw betaalt aan allerlei investeringen en projecten zonder dat je die acties hebt ondernomen die strategisch voor jou belangrijk zijn. Het is voor kmo’s belangrijk om grondig na te denken over de rol van digitalisering vanuit strategisch perspectief, en dat wordt maar bij mondjesmaat ingebracht in onze Vlaamse kmo-wereld.”

Digitale krachten groeperen

De professor stelt dat je als handelaar vandaag niet overleeft zonder digitale voetafdruk.

Stijn Viaene: “In de oriëntatiefase van elke fysieke aankoop speelt het internet vandaag een ongelooflijk belangrijke rol. Gezien het feit dat je als middelgroot bedrijf niet de slagkracht hebt van grote spelers als Amazon, Zalando of Bol is het aangewezen om aan samenwerking te denken en door groepering van krachten een waardepropositie neer te leggen die kan concurreren, en zelfs beter is dan wat een Amazon aanbiedt.

Een mooi voorbeeld van deze ambitie is storesquare.be, een strategische samenwerking van Roularta, KBC en Unizo. Storesquare is een online marktplaats waarop lokale handelaars zich kunnen groeperen. De marktplaats wil het maximale halen uit de inbedding van handelaars in de lokale gemeenschap. Het geloof is dat je puur op prijs, op snelheid van distributie en op data kwaliteit zeer moeilijk kan winnen van de grote internationale digitale spelers. Maar dat kan je wel op basis van de unieke kwaliteiten van de lokale winkeliers.

De marktplaats zet volop in op de evolutie naar een “smart local community,” een lokaal maatschappelijk, sociaal en economisch weefsel dat continu nieuwe opportuniteiten creëert voor zichzelf met behulp van digitale technologie. Storesquare werd opgericht in 2016. Het is dus een vrij jong initiatief. Storesquare gedraagt zich ook als een startup. Op driemaandelijkse basis wordt de koers van het bedrijf grondig geëvalueerd, gekeken naar wat er effectief werkt en wat niet, en bijgestuurd waar nodig. Soms vrij ingrijpend. Overigens is de marktplaats niet alleen een competitief antwoord op de grote webshops.

Vandaag is het ook vooral een wapen in de strijd met supermarkten, die ook uitpakken met de combi fysiek en digitaal. Er zijn dus wel initiatieven die eruit springen bij ons, maar veel te weinig. Onze kmo’s kijken nog veel te conservatief naar digitalisering. Ze schatten niet altijd goed het strategisch risico in en zien de opportuniteiten van digitalisering veel te weinig.”

De professor constateert dat veel marktspelers van mening zijn dat de wetgeving en regulering een showstopper is.

Stijn Viaene: “Wanneer er gesproken wordt over digitalisering, dienen zowel de marktspelers als de overheid na te denken over de risico’s die gepaard gaan met digitale oplossingen. Over zaken als schending van privacy, over het recht om vergeten te worden, over veiligheid, etc. Er wordt veel gespookt op regelgeving, en vaak is dat ook terecht. Je ziet dat de pre-digitale context zodanig ingebakken is in de regulering dat het absurd wordt in de huidige context. Maar in het algemeen kan het geen kwaad om toch de vraag te stellen: Waarom is deze regelgeving ooit in het leven geroepen? In vele gevallen is de onderliggende reden, ondanks een verouderde invulling, nog steeds geldig. Denk aan een beschermingsmaatregel voor de zwakkere partij in een transactie of een risicobeperkende maatregel. Die gooi je best niet zo maar overboord in je digitale oplossingen.”