Slowbalisation: meer focus op handel in de grote regio’s

Globalisering: een korte historiek

Na de Tweede Wereldoorlog namen de Verenigde Staten de leiding van een nieuw economisch en financieel systeem dat de wereld meer dan een halve eeuw groei en globalisering bezorgde. Sinds de val van de Berlijnse Muur in 1989 is de snelheid waarmee landen hun economieën dichter bij mekaar brachten enorm toegenomen. De uitbouw van de interne markt in de EU in 1992, het vrijhandelsakkoord tussen de VS, Mexico en Canada in 1994 en de toetreding van China tot de Wereldhandelsorganisatie in 2001 bevestigden die trend. Daardoor is de voorbije decennia de wereldhandel toegenomen en is de financiële sector wereldwijd geïntegreerd. 

Wereldhandel stagneert sinds de financiële crisis

We zien nu dat sinds de financiële crisis van 2008 de groei van die beweging gestopt is en zelfs afneemt. De wereldhandel stagneert sindsdien, het aandeel van multinationals in de winst die wereldwijd wordt gemaakt daalt, en er is een afname van internationale financiële activiteit. Tegelijk stellen we vast dat er wel veel meer pakjes de wereld rondgestuurd worden, dat mensen veel meer het vliegtuig nemen om de wereld te bekijken en dat het uitwisselen van computerdata explosief stijgt.

Het handelsbeleid van de VS versterkt de ‘slowbalisation’

De douanetarieven in de VS waren in de laatste veertig jaar nooit hoger, nieuwe belastingregels lokken kapitaal terug, de dollar - dé reservemunt van de wereld - wordt gebruikt of misbruikt om Chinese of Europese bedrijven te straffen.
Is Amerika nog de macht die garant staat voor de open financieel-economische wereldorde van na 1945? Grote multinationale bedrijven beginnen de gevolgen te voelen van minder globalisering en twijfel.

Nu al zien we dat andere Aziatische landen dan China aan invloed winnen, dat wederzijdse investeringen tussen Amerika en China afnemen. De economische vertraging die hieruit voortvloeit lijkt op wat er na de financiële crisis van 1929 gebeurde.

Interne handel in drie grote regio’s neemt toe

Voorlopig ziet het er niet naar uit dat groeiende handel in diensten de globale groei weer terug brengt. Ook al verwachten sommigen daar veel van, de voorbije tien jaar is de globale handel in diensten niet echt gestegen.
Bovendien leggen meer en meer landen beperkingen op aan buitenlandse dienstverleners en is er erg veel argwaan omdat er in de dienstensector heel wat banen door externe concurrenten bedreigd zouden kunnen zijn.

Het resultaat is dat sinds 2012 de interne handel tussen Aziatische landen, binnen de EU en in Noord-Amerika stijgt. Deze drie regio's hebben maatregelen genomen om zich te ‘beschermen’. In Azië en in de Eurozone denkt men na over een manier om minder afhankelijk te worden van de dollar.

Lees hier meer over internationaal ondernemen.

Het nieuwe ‘regionale’ systeem brengt zijn eigen problemen mee

China is een éénpartijstaat die de vrije markt op zijn manier toepast en de Eurozone is politiek nog lang niet sterk genoeg. Daarbij komt dat een aantal grote bedrijven tussen hamer en aambeeld zit omdat ze zowel in China als in Amerika of Europa reusachtige belangen hebben. En we zien dat Afrika en Zuid-Amerika nauwelijks een rol spelen in deze driedeling. 

En, de grote vraag blijft of deze nieuwe wereld van de ‘slowbalisation’ een antwoord kan vinden voor klimaatproblemen, wereldwijde misdaadbestrijding of belastingontduiking.

Deze bijdrage is geïnspireerd op het artikel over Slowbalisation dat verscheen in ‘The Economist’ van 26 januari 2019.