Tien jaar na de bankencrisis: “De wonden zijn geheeld, maar nog niet helemaal genezen”

Michaël Van Droogenbroeck: “Tien jaar geleden hebben we gezien hoe een eenmalige oprisping van ‘greed & fear’ geleid heeft tot een wereldwijde financiële crisis die tot op vandaag nog altijd doorweegt, kijk b.v. wat er momenteel op politiek vlak gebeurt in de USA, de UK en de EU. Dat zijn onrechtstreekse gevolgen van de bankencrisis.”

Even terug in de tijd

De woonleningen in de Verenigde Staten evolueerden tussen 2001 en 2008 tot een speculatieve business, die de financiële wereld aan de rand van de afgrond bracht. De rente stond zeer laag en de banken verkochten ook massaal veel leningen aan mensen met een laag loon, die een of meerdere bijverdiensten hadden om de lening te kunnen afbetalen. De leningen werden ook verstrekt voor de volledige hypotheek. Het ging om een verdienmodel waar ook de Belgische banken zich ‘aan laafden’.

Economische motor begint te sputteren

Michaël Van Droogenbroeck: “Wanneer in 2007 de economische motor begon te sputteren, steeg de variabele rente en verloren de mensen hun jobs. Dit gaf een probleem op de huizenmarkt, want voor de banken werkte ook plan B niet meer. Zij konden hun hypotheken niet verzilveren. Doordat huizen massaal op de markt kwamen, stuikten de huizenprijzen in elkaar.”

Fortis en Dexia gingen kopje onder en waar André Bergen, topman bij KBC, in 2008 nog door Trends was uitgeroepen tot manager van het jaar, lag zijn bank even later ook aan het infuus. De herverpakte kredieten waren KBC duur komen te staan. De overheid heeft haar portefeuille moeten bovenhalen om de banken te redden. De spaarders raakten niets kwijt. Aandeelhouders bleven met lege handen achter.

De Fortis bank is later overgegaan in Franse handen. Dexia ging finaal ten onder en kwam na de ontmanteling in handen van de overheid, die een naamsverandering doorvoerde en de bank tot Belfius herdoopte. Alleen KBC en Ethias staan er nog.

Bankwereld is sindsdien herschikt

Sindsdien is de bankwereld herschikt. De Europese Centrale bank houdt toezicht en elk jaar dienen de banken een stresstest te ondergaan. In ons land kwam er ook een strenge bankenwet.

Hoe gaat het vandaag met Europese lidstaten?

IJsland

Michaël Van Droogenbroeck: “In IJsland heeft de financiële crisis diepe wonden geslagen. IJsland was de financiële bakermat en wilde op dat vlak uitgroeien tot het epicentrum van de wereld. Net voor het jaar 2008 tekende men vaak in op IJslandse producten, vaak met onrealistische rentes… IJsland is moeten overgaan tot devaluatie van de munt. Vandaag gaat het goed met het land, dankzij de devaluatie, het toerisme dat in de lift zit, en raar, maar waar, de uitbarsting van de vulkaan Eyjafjallajökull, die voor toeristische belangstelling zorgde.”

Griekenland

Griekenland staat vandaag – weliswaar precair nog - op eigen financiële benen, maar daar is een turbulente periode aan vooraf gegaan. Het land haalde de toetredingsvoorwaarden voor lidmaatschap van de EU niet. Premier Papandreou wilde schoon schip maken. Maar Griekenland had jarenlang gefraudeerd en werd daarvoor afgestraft met een fikse rentestijging. Het land dreigde failliet te gaan. Dat het land er vandaag staat, is dankzij waanzinnige besparingen en hervormingen. Politiek leidt dit tot ongenoegen. De tweede grootste partij in het land, een neo-nazipartij, wil niet verder besparen. In september 2019 zijn er verkiezingen…

Ierland

Ook Ierland ging door een diep dal en botste op zijn limieten, maar met hulp van de ECB is het vandaag terug een modelland.

Italië

Michaël Van Droogenbroeck: “Italië is in de nasleep van de financiële crisis nooit in de problemen gekomen, maar dat wreekt zich nu. Het land heeft nooit orde op zaken gesteld. De economie is niet gegroeid, de vergrijzing en ontgroening speelt Italië parten en politiek zijn er momenteel populisten aan de macht. Dit alles heeft geresulteerd in een onevenwicht in de begroting. Italië beleeft een ramkoers en kan een probleem in de EU worden, met een eurocrisis tot gevolg.”

Frankrijk

Frankrijk was een zorgenkind in de jaren 2011 – 2012, maar vandaag is het tij gekeerd.

Europese demografie is zorgenkind

Michaël Van Droogenbroeck besluit dat de wonden na de bankencrisis geheeld zijn, maar nog niet helemaal genezen. Er doemt ondertussen een nieuw risico op aan de einder, eentje met een demografische context: “Er worden vandaag te weinig kinderen geboren en daar wordt te weinig bij stilgestaan. Hierdoor kan de economie en de sociale zekerheid onderuit gehaald worden. Op lange termijn kan dit een probleem in heel Europa worden.”