In 4 op 5 kmo’s krijgen medewerkers grote zelfstandigheid

Personeelsbeleid in kmo’s is vooral gezond verstand, intuïtie en aandacht voor de persoonlijke relatie tussen de werkgever en de werknemer. Ondanks opleidingsinspanningen en een hoge graad van betrokkenheid, blijft het verloop van personeel vooral in middelgrote kmo’s toch vrij hoog. Zoals verwacht hechten de kmo-werkgevers relatief weinig belang aan de invloed van de vakbonden in hun bedrijf.

Gevraagd daarvoor een score op tien te geven, scoort het belang van de vakbonden net iets meer dan de helft van de punten: gemiddeld 5.47 op 10. Tot die algemene conclusies komt de Katholieke Hogeschool Zuid-West Vlaanderen (KATHO), in een studie over het personeelsbeleid bij 250 West-Vlaamse kmo’s. De studie werd uitgevoerd met de medewerking van Unizo. “De besluiten van het onderzoek zijn een wetenschappelijke onderbouw voor het buikgevoel van de gemiddelde ondernemer,” besluit Unizo. De ondernemersorganisatie ontwikkelde in dat verband de zogenoemde kmo”. Deze online coach begeleidt de kmo-werkgever in alle aspecten van het personeelsbeleid.

Het onderzoek bestudeert allereerst werving en selectie in een kmo. Opvallend, 70% beschikt niet over een systematische werving- en selectieprocedure. 50% hanteert geen functiebeschrijving. In 60% van de middelgrote ondernemingen beslist de bedrijfsleider zelf over vacatures en aanwervingen. Als er al wervingskanalen gebruikt worden, zijn dat spontane sollicitaties, uitzendkantoren en de VDAB.  20% van de kmo-werkgevers zegt wel bereid te zijn de eigen HRM-kennis bij te spijkeren door infosessies van werkgeversorganisaties, sociale secretariaten, netwerken en VDAB. Er is daarbij vooral interesse voor motiveren en coachen van medewerkers.

Grote zelfstandigheid

Een formele aanpak van het personeelsbeleid ontbreekt meestal bij de kmo’s. Zowel het aanwerven, het werkgeversoverleg en de arbeidsorganisatie gebeuren veelal soepel en informeel. In 4 op 5 kmo’s krijgen werknemers een vrij grote zelfstandigheid. In 43% van de ondernemingen kan het personeel de eigen manier van werken zelf kiezen. Bij drie vierden van de werknemers is sprake van veel afwisseling in het werk. Ook de beoordeling van de werknemers door de werkgever is veelal informeel.

De meeste kmo-bedrijfsleiders beoordelen hun medewerkers minstens één keer per jaar. Voor het overige staat de deur naar eigen zeggen ‘wel altijd open’ en is de ‘drempel laag’.

Desondanks is, volgens de studie, het verloop in kmo’s vrij groot. De middelgrote bedrijven en de industriële bedrijven kennen procentueel meer verloop. Opmerkelijk: iets meer dan de helft van de vertrekkende medewerkers start als zelfstandige in dezelfde sector. Amper een kwart verlaat de onderneming omwille van werkonzekerheid.

Hoge betrokkenheid en participatie

60% van de kmo’s voorziet opleidingen voor de eigen werknemers zowel via informele, on-the-job leerprocessen als met externe opleidingen. Een vijfde van de kmo’s kent variabele beloningen. Vooral de betrokkenheid in kmo’s blijkt een sterk pluspunt. 75% van de kmo-werkgevers zegt te vragen naar het oordeel van de medewerkers bij belangrijke beslissingen.

Op een score van tien geven de kmo-werkgevers voor overleg een 7.24 op 10, voor de inspraakgraad 7.84 op 10.

Media negatiever over relatie  vakbonden-werkgevers dan  werkgevers zelf

Volgens 37% van de kmo-werkgevers blijken vakbonden bereid mee te denken met het bedrijf. 55% zegt ook rekening te houden met vakbondsvoorstellen. Bijna 40% erkent het belang van de vakbond en vindt overleg ermee de moeite waard. De gemiddelde graad van belang van vakbonden bij de kmo-werkgever scoort gemiddeld 5.47 op tien. Volgens de voor de studie ondervraagde kmo-werkgevers is ongeveer 60% van hun werknemers lid van een vakbond.

Twee derden van de kmo-werkgevers ervaart wederzijds respect tussen bedrijfsleider en vakbondsvertegenwoordiger. Volgens de studie staan de kmo-werkgevers redelijk neutraal en nuchter tegenover het belang van vakbonden. De relatie tussen KMO en vakbond is beter dan in de media wordt voorgesteld, aldus de werkgevers zelf.

Studie essentieel voor  concretere beleidsmaatregelen

Unizo ziet in de resultaten van de studie een belangrijk aanknopingspunt voor de ondersteuning, het overleg en de beleidsmaatregelen betreffende personeelsbeleid in de kmo’s.

“Het kmo bedrijfs- en personeelsbeleid wordt in grote mate bepaald door de ondernemer zelf. Structuren opleggen of opdringen aan een kmo-werkgever werkt bijgevolg niet. Tegelijk bevestigt de studie op basis van objectief onderzoek de eigen aanpak in kmo’s, de vrijwel open relatie tussen werkgever en medewerkers, het belang van formele en vooral informele opleiding en bijscholing. Bovendien blijkt de kmo-werkgever geen vakbondsvreter voor zover er sprake is van wederzijds respect en constructief meedenken”, besluit UNIZO topman Karel Van Eetvelt.

Extra info:
De studie: Studie KATHO, met medewerking van UNIZO
Over HRM Coach: http://www.unizo.be/hrmcoach/