Je werknemers staken. Wat zijn je rechten en plichten?

Geen onbeperkt stakingsrecht

Toch kan het stakingsrecht niet onbeperkt uitgeoefend worden. Tussen de werkgevers en de vakbonden werd hierover in 2002 een gentlemen’s agreement gesloten. Afgesproken werd dat de vakbonden de procedures van stakingsaanzeggingen zullen naleven, geen fysiek of materieel geweld gebruiken, de werkinstrumenten van de onderneming zullen vrijwaren en geen beroep zullen doen op stakingspiketten, bemand door externen. Stakende werknemers mogen ook geen geweld plegen of schade aanrichten.

Overleggen staat voorop

De werknemers verbinden zich er volgens de overeenkomst toe om in overleg te gaan en zolang dit niet uitgeput is, geen juridische procedures te starten. Zij leggen ook zin voor rechtvaardigheid, billijkheid en verzoening aan de dag. Als werkgever kan je je stakende werknemer niet dwingen om te werken. Je kan wel, in bepaalde gevallen, personeel opvorderen, b.v. wanneer dit het algemeen belang dient, denk aan ziekenhuispersoneel, of voor minimumprestaties. Je kan hier als werkgever niet zelf over beslissen. Het bevoegd paritair comité of de minister kunnen dat wel.

Recht op loon

Stakers hebben geen recht op loon tijdens een staking. Via de vakbond kunnen zij, wanneer het om een wettelijke staking gaat, een vergoeding krijgen. Hoe langer de staking duurt, hoe hoger deze wordt. Werkwilligen die niet op hun werk geraken, krijgen wel hun loon uitbetaald. Zij zijn naar hun werk vertrokken onder normale omstandigheden, maar ondervinden onderweg obstakels: een staking van het openbaar vervoer, een file, een wegblokkade,… Wel dient de werkwillige al het mogelijke te doen om op tijd op zijn werk te geraken en als werkgever kan je nagaan of zijn inspanningen voldoende geweest zijn.

Geen recht op loon

Je werknemers hebben geen recht op loon wanneer er een stakingspiket aan je bedrijf staat en zij niet binnen kunnen, of wanneer je – door een staking – geen grondstoffen aangeleverd krijgt. Deze maatregel is genomen opdat je werknemers zich niet aanmelden en doen alsof ze willen werken, om toch loon te ontvangen. Een werknemers die liever niet probeert om op het werk te geraken, kan een vrije dag vragen (vakantie, inhaalrust), of aan telewerk doen. Hij moet voor deze mogelijkheden wel je toestemming hebben.

Bij stakingen erkend door het Beheerscomité van de RVA kunnen werkwilligen recht hebben op tijdelijke werkloosheidsuitkeringen. De werknemer mag dan niet tot de arbeidseenheid van de stakers behoren en mag geen belang hebben bij de inwilliging van de eisen van de stakers.

Ook de werkgever mag staken

Volgens het Europees Sociaal Handvest mag je als werkgever een lock-out organiseren. Je kan je werknemers verhinderen om de overeengekomen arbeid te verrichten. Je voert met andere woorden jouw verbintenis tot tewerkstelling (arbeidsovereenkomst) niet uit. Je bent de werknemer geen loon verschuldigd.

Meer weten? Consulteer deze HR-dienstverlener