Zelfvarende binnenschepen zijn geen toekomstmuziek

Antoon komt uit een befaamd ‘bouwersgeslacht’: zijn grootvader was mee verantwoordelijk voor de heropbouw van de kuststreek na de Eerste Wereldoorlog. De Oostendse thermen zijn van zijn hand. Antoons vader heeft heel wat parels op zijn palmares, waaronder de befaamde BP-Building, het Oostendse stadhuis en de plaatselijke koninklijke villa.

Bankier in Londen

Antoon was dus genetisch geprivilegieerd en hij gebruikte die troef om aan een ondernemende carrière te ‘bouwen’. Van Coillie was onder meer als bankier in de Londense City aan het werk, waar hij als Anglofiel aardde, maar een klein decennium geleden wendde hij resoluut de steven voor een innovatief initiatief op Belgische bodem.

Het licht gezien in de Kennedytunnel

“De zoveelste file aan de Kennedytunnel in 2011 noopte mij om -letterlijk en figuurlijk- stil te staan bij een aantal zaken. De vele vrachtwagens droegen een stevige steen bij aan de onoverzichtelijke opstopping. Het viel me vooral op dat het merendeel van die vrachtwagens geen containers maar palletten transporteerde. Ik realiseerde me toen dat palletvervoer over land voor verzadigd verkeer zorgt, terwijl er een parallelle piste is waar dat type transport gewoon onbestaande is: op dat moment ontstond het plan om het netwerk van waterwegen voor de binnenvaart ook voor pallettransport te gebruiken. Het initiële idee om een bestaand schip om te bouwen, werd snel begraven, omdat de veelal verouderde vloot te log en te gevaarlijk is voor onze doelstellingen. Een eigen concept drong zich op en de Compagnie Fluviale de Transport, een Frans familiebedrijf, bleek een betrouwbare partner om dit plan mee te realiseren. Omdat we from scratch konden beginnen, probeerden we niet alleen nieuw maar ook echt vernieuwend te zijn: het was van bij de start de bedoeling om met vlot vervoer een aantrekkelijk alternatief te bieden voor té logge logistiek. We doopten onze schepen Zulu, naar de snelle en efficiënte Afrikaanse krijgers. Door onvoorziene omstandigheden -zoals het faillissement van de scheepswerf en een poging tot oplichting- kampten Zulu 1 en 2 nog met een aantal kinderziekten, maar de krachtige krijtlijnen waren al wel duidelijk gezet: de lading wordt uitsluitend bovendeks geplaatst en kan rechtstreeks op het dek gereden worden. Die extreme efficiëntie wordt extra in de verf gezet door de kraan die op het schip is gemonteerd, waardoor één enkel bemanningslid kan instaan voor het transport én het laden en lossen.”

Green Line Logistics

“Zoals al gezegd was het geen vlekkeloze vuurdoop en lagen er verraderlijke bochten op het traject. Maar zoals het ware ondernemers betaamt, zagen we die onverwachte obstakels niet als problemen maar als uitdagingen: met onstuitbare overtuiging namen we de tijd om het krachtige concept te finetunen. Inmiddels zijn Zulu 3 en 4 in gebruik genomen én zit alles in een stroomversnelling: momenteel is de vraag groter dan het aanbod en Zulu 5 en 6 komen eraan. Uiteraard koesteren we de ambitie om groter te worden, maar de drive om ‘beter’ te worden is nog veel groter. Efficiëntie is één speerpunt van die optimalisatie, sustainability is de andere prominente pijler. Momenteel zijn onze schepen uitgerust met een zuinige Euro Stage 5 dieselmotor, maar we zijn actief op zoek naar alternatieve aandrijving en hopen zo snel mogelijk over te schakelen op waterstof. In die optiek hebben we met onze relatief kleine schepen een stevige streep voor: de technologie die zero emissie mogelijk moet maken zal veel sneller inzetbaar zijn voor kleine schepen dan voor mastodonten."

Voluit voor de transitie

"Blue Line Logistics gaat voluit voor de duurzame doelstelling. Heel wat mensen dreigen ‘de boot’ te missen: terwijl collega’s-binnenschippers zich soms nog afvragen of de transitie er zal komen, rest mij alleen nog de vraag wanneer ze zich zal doorzetten. Ik heb er steeds meer vertrouwen in dat het antwoord eerder vroeg dan laat zal zijn en vermoed dat de 2050-deadline door positieve prikkels van de politiek én het bedrijfsleven wel eens naar 2030 zou kunnen verschuiven. Een metropool als Berlijn heeft bijvoorbeeld beslist om vanaf 2030 een zero-emissiestad te zijn. Berlijn is trouwens geenszins een alleenstaand geval: de Europese Green Deal legt de lat hoog, en die ecologische koers zal enorme economische repercussies hebben. Enerzijds is deze vernieuwde visie een machtige motor voor de sustainable switch en biedt ze ongekende opportuniteiten, anderzijds is het besef dat het echt ‘innovate or evaporate’ zal zijn nog niet doorgedrongen bij heel wat bedrijven.”

Onbekend maakt onbemand

Als Antoon het over duurzaamheid heeft, komt hij helemaal onder stoom: als mens is hij helemaal in de ban van duurzaamheid, als ondernemer wil hij een substantiële steen bijdragen aan de toekomstgerichte transitie. Antoon gelooft rotsvast in een goede afloop, maar hij is er wel van overtuigd dat er geen tijd meer is om te talmen. In die optiek opteert hij letterlijk voor een man over boord, voor dat figuurlijk het geval is: zelfvarende binnenschepen moeten een economische en ecologische boost geven aan de binnenvaart.

Onbemande schepen zijn geen vage toekomstmuziek

"Over 18 maanden zal de Zulu 4 onbemand kunnen varen en in onze nieuwe schepen zal deze innovatieve technologie van bij de start geïntegreerd worden. De aanpak biedt veel voordelen. Kort door de bocht lijkt het een aanval op de werkgelegenheid, maar het tegengestelde is waar: er komt een volledig vernieuwde vloot van schepen die moeten gebouwd, geladen en gelost, onderhouden, gecontroleerd en hersteld worden. De ‘klassieke schipper’ sneuvelt, maar er komt een waslijst werkopportuniteiten in de plaats. Ook het aspect veiligheid mag niet onderschat worden: doordat de factor ‘menselijke fout’ wordt uitgesloten, zullen de foutenmarge én de factuur voor pakweg verzekeringen aanzienlijk kleiner worden. Ten derde zal deze nieuwe manier van werken de efficiëntie enorm ten goede komen: in principe kunnen we dag en nacht varen en aangezien de trajecten geautomatiseerd en voorspelbaar zijn, zullen wachttijden aan sluizen en kades tot een absoluut minimum beperkt worden. Last but not least: de switch zal een sustainable signature dragen! Het spreekt voor zich dat we deze vernieuwende vaartuigen niet uitrusten met een archaïsche aandrijving. We richten onze pijlen op waterstofmotoren. Als early adopters zullen we daar een pittig prijskaartje voor moeten betalen, maar we merken wel dat een steeds grotere groep gelijkgestemden meevaart in ons kielzog, waardoor de innovatieve impact en de duurzame dynamiek gestaag groeien. Hoewel ‘My way or the highway’ geenszins mijn devies is, ben ik er wel van overtuigd dat deze duurzame koers het enige ‘juiste’ pad is en dat de klassieke,parallele piste met bemande en vaak verouderde schepen op korte termijn een doodlopende straat zal blijken te zijn."

Binnenschippers en opleidingen nog niet mee

"Veel bestaande binnenschippers en opleidingen zijn helaas nog niet helemaal mee en blijven inzetten op een job die noopt tot een leven aan boord. Die foute filosofie is de kiem van heel wat problemen. Bij de bouw van schepen gaat een stevige hap uit het budget naar het woongedeelte, terwijl dat geld beter zou besteed worden aan toekomstbestendige technologie. De verkeerde visie zorgt ook voor ballast in the war for talent en zou van binnenschipper wel eens een knelpuntberoep kunnen maken: de jonge generatie wil werk en leven gescheiden kunnen houden, wat op een woonboot uiteraard geen sinecure is. Blue Line Logistics zal in de nabije toekomst bewijzen dat het anders kan: met een vaardiploma en een supplementaire scholing zal je vanuit de controlekamer pakweg tien schepen kunnen ‘sturen’ én ’s avonds naar huis en gezin gaan. De onbemande vloot brengt diverse doelen van MVO samen: het ecologische extraatje krijgt het goede gezelschap van een sociale surplus.”

The future is now

Als ik Antoon pols naar raad voor collega-kmo’s, gaat hij op zijn energieke elan verder en verruimt hij zijn vakgebonden visie naar het volledige ondernemersveld.

“Elke ondernemer moet doorhebben dat sustainability geen futuristische fictie is maar nakende realiteit en dat er vandaag echt moet nagedacht worden over de beslissingen van morgen. Ik behoor tot het kamp van de mensen die willen veranderen, maar ik wil de anderen toch meegeven dat het geen kwestie zal zijn van willen maar van moeten. Er staat heel wat op til, zeker ook in de logistiek, maar helaas is de gemiddelde mobiliteitsmanager immobiel. Het is essentieel om out of the box te denken, om dingen in vraag te stellen en nieuwe wegen in te slaan. Wie het pessimistische perspectief laat varen en met een open ondernemersblik naar de toekomst kijkt, ziet ongekende opportuniteiten.”